Chuyển đến nội dung chính

Nhiễm khuẩn Mycoplasma có thể gặp ở mọi lứa tuổi

bệnh mycoplasma

Nhiễm khuẩn Mycoplasma có thể gặp ở mọi lứa tuổi, xảy ra quanh năm. Bệnh gây tổn thương cả trong và ngoài phổi, nhưng không có triệu chứng đặc hiệu nên rất khó phát hiện. Do nhiễm Mycoplasma hô hấp có một số triệu chứng dễ nhầm với bệnh cúm nên chúng tôi giới thiệu bệnh này để giúp độc giả phân biệt với bệnh dịch cúm A (H1N1) hiện đang lây lan trên thế giới.
Đặc điểm của vi khuẩn
Mycoplasma là sinh vật sống nhỏ bé nhất, có duy nhất một màng bào tương bao quanh. Do thiếu vách tế bào nên vi khuẩn có tính đa dạng tế bào và tính đề kháng đối với những thuốc kháng sinh tác động lên vách tế bào như penicillin và cephalosporin; việc nuôi cấy trong ống nghiệm cũng rất khó khăn. Vi khuẩn cư trú tại niêm mạc đường hô hấp và đường niệu, sinh dục của nhiều loài động vật. Ở người có 16 loài Mycoplasma sống cộng sinh và gây nhiễm khuẩn đường hô hấp, viêm niệu đạo, âm đạo... Mycoplasma pneumoniae (MP) bám dính lên tế bào, đồng thời sản xuất được hydro peroxid và nhiều chất ammonia gây tổn thương tế bào vật chủ;  kích hoạt những tự kháng thể IgM làm ngưng kết hồng cầu ở 4oC, gây thiếu máu và một số biến chứng khác. MP gây bệnh ở đường  hô hấp đối với mọi lứa tuổi, đặc biệt từ 5 -  20 tuổi. Thời gian ủ bệnh từ 2 - 3 tuần, lâu hơn so với đa số các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp khác. Bệnh lây lan do tiếp xúc, không những phát thành dịch ở trường học và các tập thể đông người mà còn xuất hiện rải rác ở các gia đình. Tuy viêm phổi là biểu hiện đặc trưng, nhưng nhiễm MP ngoài phổi lại phổ biến hơn. Ở trẻ rất nhỏ, đa số chỉ có triệu chứng hô hấp trên,  trong khi ở trẻ trên 5 tuổi và người lớn hay gặp viêm phế quản và viêm phổi.
Biểu hiện lâm sàng
Sau thời gian ủ bệnh kéo dài, bệnh khởi phát với các triệu chứng: sốt trên 39oC, có lạnh run, đau đầu, đau cơ ngực do ho nhiều và kéo dài, ho nặng; nhưng ít gặp đau ngực kiểu màng phổi. Số ít bệnh nhân bị viêm phế quản, khí quản hay viêm phổi có triệu chứng ho nổi bật. Ho có đờm màu trắng thường lẫn một ít máu. Nghe phổi có thể bình thường nên khó phát hiện được bệnh. Chụp Xquang cho thấy những hình ảnh tổn thương. Dưới 20% bệnh nhân bị tràn dịch màng phổi. 
Nhiều triệu chứng ngoài phổi do MP gây ra gồm: ban đỏ đa dạng hay hội chứng Stevens-Johnson xảy ra đặc trưng ở bệnh nhân nam trẻ tuổi; dát sẩn và ban ngoài da dạng mụn nước, hồng ban nút và mày đay; viêm cơ tim và viêm màng ngoài tim; viêm não, rối loạn điều hòa do tiểu não, hội chứng Guillain-Barré, viêm tủy cắt ngang và bệnh thần kinh ngoại biên; thiếu máu tán huyết và các bệnh lý đông máu.
Hầu hết, bệnh do nhiễm MP không được chẩn đoán vì không thể phân biệt được với bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp do vô số tác nhân vi khuẩn và virut khác gây ra. Người ta chỉ nghi ngờ khi bệnh kéo dài hay có những dấu hiệu ngoài phổi. Đây là đặc điểm phân biệt với bệnh cúm nói chung và cúm A (H1N1) nói riêng không có biến chứng (thường giảm sau 2- 5 ngày và đa số bệnh nhân hồi phục phần lớn sau 1 tuần). Tuy nhiên ở người cao tuổi, triệu chứng của bệnh cúm có thể kéo dài vài tuần do suy nhược cơ năng sau cúm. Số lượng bạch cầu thường tăng, nhuộm gram đờm chỉ thấy bạch cầu chứ không có bất kỳ loại hình thái vi khuẩn  nào do vi khuẩn không có vách tế bào, nên không thể phát hiện chúng bằng nhuộm gram. Chụp Xquang ở bệnh nhân viêm phổi, có thể thấy thâm nhiễm mô kẽ hoặc thâm nhiễm dạng nốt chủ yếu ở những thùy dưới. Nuôi cấy không mang lại kết quả giúp ích cho chẩn đoán. Những phương pháp như miễn dịch gắn men, miễn dịch huỳnh quang gián tiếp và cố định bổ thể có thể phát hiện các kháng thể đặc hiệu. Agglutinnin lạnh tuy không đặc hiệu nhưng xuất hiện vào ngày thứ 7 đến ngày thứ 10 trong hơn 50% số bệnh nhân viêm phổi và có thể phát hiện được bệnh. Xét nghiệm đa kháng nguyên cũng thích hợp để chẩn đoán bệnh.
Điều trị đặc hiệu
 Tổn thương da do Mycoplasma pneumoniae.
Vì hầu hết bệnh nhiễm MP không được chẩn đoán, nên việc điều trị phải hướng đến một trong hai hội chứng: nhiễm khuẩn hô hấp trên và viêm phổi có tính chất dịch ở những tập thể. Nhiễm khuẩn hô hấp do virut lẫn do MP đều không cần điều trị bằng kháng sinh. Tuy nhiên, viêm phổi mắc phải ở các tập thể, cộng đồng có thể do các vi khuẩn Streptococcus pneumoniae và Haemophilus influenzae gây ra hoặc do những tác nhân “không điển hình” như Chlamydia pneumoniae, Legionella pneumophila và MP. Do đó phác đồ điều trị phù hợp phải dùng những kháng sinh có hoạt phổ rộng hoặc phối hợp đồng thời nhiều loại thuốc: cephalosporin thế hệ 3 như ceftriaxon; ceftotaxim phối hợp với erythromycin có tác dụng diệt các loại vi khuẩn không điển hình. Nếu có điều kiện sử dụng các thuốc mới  như: clarithromycin; azithromycin; levothyroxin có tác dụng tiêu diệt những vi khuẩn gây viêm phổi cộng đồng. Cần chú ý rằng điều trị viêm phổi do MP thường kéo dài từ 14 - 21 ngày. Viêm phổi do MP thường tự giới hạn và hiếm khi gây đe dọa tính mạng. Thuốc kháng sinh có hiệu quả sẽ làm ngắn thời gian bị bệnh, giảm ho và làm giảm mức độ lây nhiễm ở bệnh nhân. Mặc dù triệu chứng sẽ cải thiện khi điều trị kháng sinh, nhưng vi khuẩn thường không bị tiêu diệt tận gốc. Kết quả nuôi cấy vi khuẩn vẫn dương tính sau nhiều tháng dù đã điều trị kháng sinh có hiệu quả. Nếu chỉ dựa vào triệu chứng lâm sàng, một người bị cúm rất khó chẩn đoán phân biệt với bệnh hô hấp cấp tính do các virut gây bệnh khác hay do MP gây ra. Để phân biệt người ta phải dựa vào tính chất gây dịch của cúm và xét nghiệm phát hiện virut gây bệnh. Triệu chứng và điều trị bệnh cúm A (H1N1) chúng tôi đã giới thiệu trên SK&ĐS trong các số báo trước, độc giả có thể so sánh để phân biệt với bệnh do Mycoplasma trình bày trên đây.
BS. Phạm Văn Thân
xem nhiều hơn tại: bệnh mycoplasma

Nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

Thực phẩm cho ngày đèn đỏ

Phụ khoa Phòng khám phụ khoa Bệnh phụ khoa Tốt nhất, bạn nên ăn nhẹ và cân bằng trong những ngày "đèn đỏ", tránh thực phẩm nhiều gia vị vì chúng có thể khiến bạn chậm chạp và dễ thay đổi tâm trạng. Không phải chị em nào cũng có những ngày "đèn đỏ" dễ chịu. Những triệu chứng tiền kinh nguyệt như chuột rút, đau bụng, đau lưng, đau đầu, buồn nôn, chóng mặt... là "thủ phạm" khiến chị em khó chịu. Tuy nhiên, những triệu chứng này có thể được giải quyết bằng thực phẩm. "Thực phẩm có thể chống lại các cơn đau cơ, bù lại lượng máu đã mất và giữ nước vừa đủ cho cơ thể", Tiến sĩ Rachna Sethi, một nhà dinh dưỡng của Ấn Độ nhận xét. Chính vì vậy, chị em cần lựa chọn cho mình những loại thực phẩm thích hợp, tránh những thực phẩm không tốt cho thời kỳ "nguyệt san". Thực phẩm nên ăn - Canxi: Thực phẩm giàu canxi sẽ làm cho xương chắc khỏe và cung cấp nhiều năng lượng. Vì vậy, nên bổ sung thực phẩm chứa canxi vào chế độ

Tâm sự cô gái 19 tuổi phá thai

19 tuổi, tôi một mình vào bệnh viện để bỏ đi đứa con đầu lòng của mình. Tôi từng ngày phải chứng kiến cảnh đứa con đang thành hình của mình dần dần chết đi khi những liều thuốc phá thai âm thầm ngắm vào cơ thể, mục tiêu của thần chết đang hướng tới là đứa con của tôi. Con tôi phải chết. Tôi đau đớn và cũng không hiểu điều đang làm có thật sự là đúng không? Tôi còn quá trẻ khi làm mẹ, nhưng tôi cũng hiểu cảm giác đau đớn của một người mẹ phải vật vã chịu những cơn đau đang diễn ra. Tôi hụt hẫng giữa cuộc đời này, tôi đau, đau lắm. Tôi biết con mình đang đau nhưng tôi không thể làm gì được ngoài việc mong con chết nhanh đi, chỉ có như vậy thì con của tôi mới không bị nỗi đau giằng xé nữa. Có phải tôi rất ác không khi tự tay giết chết con? Tôi không hề muốn con phải ra đời trong lúc này. Tôi 19 tuổi – cái tuổi còn lo ăn, lo học, lo chơi thì làm gì đủ can đảm đón nhận một đứa bé chào đời. Con là kết quả do tôi và người yêu tạo ra trong thời gian còn mặn nồng thương

Khí hư màu vàng

Khí hư màu vàng có phải đã mắc bệnh phụ khoa? Khí hư bình thường có màu trắng sữa hoặc trong suốt không màu, mùi hơi tanh hoặc không mùi, lượng lỏng hay đặc thay đổi thèo chu kỳ. Trên lâm sàng, dựa vào đặc điểm khí hư có thể phản ánh trực tiếp tình trạng sức khỏe của bạn nữ, khi khí hư có màu vàng đậm là biểu hiện của khí hư bất thường .  Khí hư có màu vàng đậm là do: 1. Xói mòn cổ tử cung Xói mòn cổ tử cung là một trong những bệnh phụ khoa thường gặp, trên lâm sàng chia ra thành ba cấp độ: nhẹ, vừa và nặng. Bệnh nhân thường xuất hiện khí hư có các triệu chứng bất thường như màu vàng, lượng nhiều, dạng mủ,…Bệnh nhân mắc phải xói mòn cổ tử cung nếu không kịp thời điều trị hiệu quả có thể dẫn đến vô sinh, do đó, phát hiện khí hư có màu vàng phải cẩn thận xói mòn cổ tử cung. 2. Viêm âm đạo do nấm Viêm âm đạo do nấm, tỷ l